به گزارش خبرگزاری «حوزه» در اصفهان، مدارس علیمه اصفهان از گذشته های دور مرکز هدایت و رهبری، و آموزش مردمی است که توجه به مذهب شیعی در تاریخ آنها مورد توجه است، معماری در اصفهان مورد توجه بوده و جهان بینی معماران سنتی تاثیر به سزایی در شکل گیری این هنر داشته است، به همین دلیل هنرمندان و معماران همت خود را در ساخت مدارس علمیه دوچندان به کار می گرفتند، همین امر باعث شده تا امروز در بافت تاریخی اصفهان، مدارس علمیه زیادی دیده شود.
یکی از مدارس علمیه ای که در اصفهان بسیار مورد توجه است، مدرسه علمیه ناصریه است که به دلیل موقعیت آن در مرکز شهر و مجاورت با یکی از مهمترین بناهای تاریخی اصفهان مورد توجه است، این مدرسه ذیل معاونت تهذیب و تبلیغ حوزه علمیه اصفهان فعالیت می کند، به همین بهانه جهت آشنایی با این این مدرسه با «حجت الاسلام والمسلمین اخوان» مدیر این مدرسه به گفتگو نشستیم.
در ابتدا این مدرسه را معرفی کنید و جایگاه تاریخی و امروزی این مسجد را شرح دهید؟
مدرسه علميه ناصريه در قلب مسجد امام اصفهان قرار دارد. مدرسه‌ای كه همزمان با ساخت بناي اصلي مسجد در زمان شاه عباس اول و با نقشه‌کشی و مهندسي تحسین‌برانگیز عالم بزرگ شيعي شيخ بهايي(ره) احداث شده و خود نيز نمونه‌اي از تدابير معماران در تركيب‌هاي نوين‌ِ برگرفته از سنت‌های كهن معماري ايران و جزو ابداعات به شمار مى‌رود، بعدها اين مدرسه در زمان ناصرالدین‌شاه مورد مرمت جزئي قرار می‌گیرد و از آن پس به بعد است که به مدرسه ناصري يا ناصريه مشهور می‌شود.
در دوران پهلوي به علت بی‌مهری صورت گرفته نسبت به آثار تاريخي مذهبي و بخصوص مشي اين رژيم در از بين بردن مدارس علوم ديني شيعي متأسفانه اين مدرسه نيز مانند بسياري از مدارس علميه ديگر اصفهان رو به ويراني و تخريب گذاشت و احتياج به تعمير و بازسازي و مرمت بسيار جدي پيدا مي‌کند تا حدي که حتي امکان حضور طلاب مشغول به تحصيل در مدرسه به علت فرسودگي و تخريب گسترده حجرات عملاً غیرممکن مي‌شود و ديگر از آن به‌عنوان محلي براي تحصيل و تدريس استفاده نمي‌کنند؛ که در نهايت مدرسه ناصريه آرام آرام خالي از سکنه مي‌شود.
فعالیت های مجدد این مدرسه از کی و چگونه از سر گرفته شد؟
خوشبختانه با اقدامات به‌موقع و مناسبي که از طرف مديريت حوزه‌هاي علميه استان اصفهان صورت گرفت، در طرحي جامع مدرسه ناصريه به شکلي صحيح بازسازي و تعمير شد و در اواخر سال 1388 با توجه به حجم زياد و رو به رشد حضور گردشگران خارجي و هم‌وطنان ايراني، با پيشنهاد و تلاش و پيگيري‌هاي معاونت تهذيب و تبليغ مرکز مديريت حوزه علميه اصفهان مقرر شد از اين فرصت بسيار مناسب حداکثر استفاده انجام و اين مدرسه به‌عنوان پايگاهي فرهنگي و تبليغي معرفي گردد که در راستاي همين هدف نيز فعالیت‌های جديدي براي مدرسه برنامه‌ريزي و تعريف شد، اكنون نيز حدود هفت سال است كه اين مدرسه تحت اشراف معاونت تهذيب و تبليغ مركز مديريت حوزه علميه اصفهان قرار دارد.
چرا اين مکان انتخاب شد و چگونه اين برنامه‌ها و فعاليت‌ها را شروع كرديد؟
شهر اصفهان از قدیم‌الایام به خاطر وجود اماکن تاريخي، طبيعت منحصربه‌فرد مورد توجه گردشگران داخلي و بخصوص گردشگران خارجي قرار داشته و خواهد داشت و در اين ميان بازديد از مسجد امام و بالطبع مدرسه ناصريه از اهميت ویژه‌ای برخوردار است، ابتدا با همکاري مؤسسات مختلفي مثل مرکز تربيت مبلغ و تبليغ بین‌الملل و ساير نهادهاي متصدي امر تبليغ دين، از بين طلاب مسلط به زبان‌های انگليسي، فرانسوي، اسپانيايي، چيني پس از انجام آزمون و مصاحبه‌هاي مربوطه امر تبليغ به‌صورت چهره به چهره در سطح بین‌الملل در مدرسه علميه ناصريه صورت گرفت.
اقداماتي که در سال‌هاي اخير صورت گرفته توضيح دهيد
از حدود 2 سال گذشته که حجت‌الاسلام مهدي فردوسي به‌عنوان مدير در مدرسه حضور پیدا کرد، بسترهاي لازم و سخت‌افزارهاي مورد نياز جهت اقدامات جامع و چشم‌انداز‌هاي آينده را فراهم کرده و فعالیت‌های تازه‌اي انجام شد. فعاليت‌ها و اقداماتي که از جمله آنان مي‌توان به فضاسازي محيطي و بهره‌برداري از نمايشگاه دائمی و فاخر با طراحي ايراني اسلامي در حجره‌هاي مدرسه اشاره كرد که بسيار مثمر ثمر بوده و هست. از اواخر سال گذشته برنامه‌هايي جهت وحدت بخشي فعالیت‌های تبليغي و اقداماتي جهت تدوين و تهيه سند چشم‌انداز و تکميل برنامه جامع پنج‌ساله انجام شد و از ابتداي امسال نيز در حال انجام تمهيدات لازم جهت بررسي و اجراي اين سياست‌ها براي رسيدن به اهداف تعیین‌شده هستيم.
چرا رويكرد مدرسه ناصريه از يك مدرسه صرفاً آموزشي و با حضور تعداد اندکي طلبه و تدريس در مدرسه به رويکردي تبليغي و فرهنگي آن‌هم به زبان‌های بين‌الملل تبديل شد؟
دليل اصلي اين تغيير رويه و برنامه‌ريزي جديد در مدرسه ناصريه همان‌طور که ذکر شد، جايگاه محوري شهر اصفهان و جاذبه‌هاي توريستي و به‌خصوص انتخاب شهر اصفهان به‌عنوان پايتخت فرهنگي جهان اسلام در چند سال گذشته و همين‌طور وجود مسجد امام به‌عنوان يکي از بزرگ‌ترین بناهايي مذهبي و فرهنگي اسلامي شيعي در بين گردشگران خارجي است،طبق آمار رسمي حضور گردشگران خارجي رو به افزايش گذاشته و به رقمي نزديک به 4 میلیون نفر در سال گذشته رسيده است که با يک حساب ساده مي‌توان سهم بازديد از اصفهان و حضور گردشگران در مسجد امام و استفاده از برنامه‌هاي تبليغي مدرسه ناصريه را تخمين زد.
مي‌توان گفت حداقل 80 درصد گردشگراني که براي اولين بار از كشور ايران بازديد مي‌كنند، حتماً بازديد از اصفهان نيز در ليست برنامه‌هاي آنها قرار دارد و اين خود دليل محكمي بر اهميت و جايگاه رفيع اين مكان و ارزش تبليغ بين‌الملل در مسجد امام اصفهان و مدرسه ناصريه می‌باشد، هوشمندانه به نظر مي‌رسد با توجه به وجود چنين مكاني كه در اختيار حوزه علميه قرار دارد و حضور مخاطبي متفاوت که تشنه و جوياي شناخت اسلام و حقيقت است، متناسب با اين نياز و مخاطب برنامه‌ريزي‌ها و اقدامات مناسب انجام گيرد يعني همان تغيير رويکرد متناسب با حجم ورودي رو به رشد گردشگر و پاسخ‌گو بودن به سؤالات بسيار زیادشان از اسلام؛ اسلامي حقيقي که مي‌خواهند آن را به صورت مستقيم و به دور از فضاي رسانه‌اي بشناسند و صد البته که شاهد گسترش هر چه بیشتر این فعاليت‌ها در راستاي اين رويکرد جديد خواهيم بود.
چه تعداد توریست تا امروز به این مدرسه مراجعه کرده اند؟
در مورد آمار گردشگران، طبق گزارشي كه از سامانه «حاسب» به‌دست‌آمده، در طول 5 ماهه گذشته به‌طور ميانگين حدود 1000 نفر گردشگر در ماه با مبلغين مسلط به زبان‌هاي خارجي معاونت تهذيب و تبليغ حوزه علميه اصفهان ملاقات و گفت‌وگو داشته‌اند، البته اين آمار به غير از گردشگران داخلي و خارجي افرادي هستند كه در حد 5 الي 15 دقيقه با روحانيون مستقر به صورت چهره به چهره مکالمه و ارتباط برقرار کرده‌اند.
توريست‌هايي که به مدرسه ناصريه می‌آيند بيشتر از چه كشورهايي هستند؟
فراواني مخاطبين ما در طول پنج ماه گذشته به ترتيب از كشور فرانسه، ايتاليا، آلمان، انگليس، اسپانيا، آمريكا، چين، اتريش، هلند، روسيه، سوئيس، لهستان و كشورهايي مانند پرتغال، مكزيك، بلژيك، تايلند، يونان، استراليا، مراكش، ژاپن، صربستان و ... بوده است؛ گرچه که از کشورهاي ديگر دنيا نيز ميهماناني داشته‌ايم.
نحوه روبرو شدن و برخورد گردشگران خارجي چگونه است؟
گردشگران خارجي وقتي وارد مدرسه می‌شوند، در ابتدا از برخورد ساده و صميمي روحانيون و طلاب آن‌هم مسلط به زبان خودشان متعجب شده و تازه متوجه مي‌شوند که جایی برای پاسخگویی به سؤالات ايجاد شده در ذهنشان پيدا کرده‌اند، سؤالاتی که به اشتباه متوجه شده‌اند يا به صورت غلط بر آنها ديکته شده است، لذا شروع به پرسيدن سؤالات متفاوت و بسياري مي‌کنند به‌خصوص که مبناي تبليغي مدرسه بر گفتگويي دوستانه بدون تعصب و آزادانه و دو طرفه است.
وی ادامه داد: ما در گفتگوهای تبليغي مدرسه مستمع صرف نداريم و هر کس حق سؤال و اظهار نظر را دارد و در پايان نتيجه‌گيري را بر عهده خود فرد مي‌گذاريم تا آگاهانه بينديشد و تصميم صحيح را در عمل براي ادامه زندگی‌اش بگيرد، بسياري هم بوده‌اند كه پس از اين گفت‌وگوها اجازه مي‌گيرند تا به‌عنوان سفير كشور ايران در ميان دوستان و اطرافيان به بيان حقايق بپردازند.
اغلب گردشگران نيز سعي مي‌کنند تا در محدوده زمان بازديد خود حداکثر استفاده را برده و پاسخ تمامي سؤالات مهمشان را دريافت كنند، البته بعضي از اين گفتگوها هم تا چند ساعت ادامه پيدا مي‌کند، در همين چند هفته گذشته در انتهاي ساعت بازديد مسجد گروهي آمدند و اظهار داشتند از آمريكا آمده‌اند و مسلمان و مشتاق گفت‌وگو هستند، بعد از پرسش و پاسخي که بين دو طرف صورت گرفت سؤالی را مطرح كردند و از بنده پرسيدند کدام آيه را در قرآن بيشتر خوشتان مي‌آيد و به آن علاقه داريد؟! يعني تا اين حد سؤال در ذهنشان به وجود آمده که حتي دوست دارند بدانند علاقه‌مندی يك روحاني شيعه چیست، قاطعانه عرض کنم گردشگران خارجي در جاي دیگر به اين آساني قادر به انجام اين نوع ملاقات و مکالمه و پرسيدن آزادانه سؤالات خود نيستند.
بیشترین سئوالی که گردشگران و مراجعه کنندگان از شما می پرسند چیست ؟
بر اساس سامانه بلاغ (نرم‌افزار جامع جمع‌آوری سؤالات گردشگران و پاسخ‌دهی) سؤالات متفاوت و زيادي ثبت‌شده اما پر تکرار و متداول‌ترین آنها به اين شرح است، سؤالاتی مثل اسلام‌شناسی، مقايسه دين اسلام با ساير اديان الهي، قوانين و احکام اسلام، تفاوت شيعه و سني، تفاوت زن و مرد از منظر اسلامي ، حجاب و حقوق زن، دستورات اسلام در حيطه مسائل حقوقي مثل ارث، قصاص، ديه، تروريست و جهان اسلام انقلاب اسلامي ايران، آرمان‌ها و خطوط قرمز انقلاب اسلامي،شخصيت شناسي و اهداف امام خميني(ره)، ولایت‌فقیه، شخصيت و مصداق ولی‌فقیه، شخصيت‌هاي سياسي، فرهنگي و علمي ايران،انرژي هسته‌اي و گفتگوهاي ايران با 5+1، اتفاقات اخير منطقه و جنگ‌های داخلي بين مسلمانان و تفرقه بين آنها، گروهک‌هاي تروريستي مسلمان‌نما مثل داعش و النصره و موضوعات ديگري مثل جايگاه روحانيت، تحصيل، لباس و معيشت روحانيون سؤالاتی است كه بيشتر پرسيده شده است
با توجه به اين حجم سؤالات به غير از تبليغ چهره به چهره و جهت ماندگاري فعاليت‌ها چه توليداتي داشته‌ايد؟
در مدت کوتاه اجراي برنامه جامع با توجه به زمان سپری‌شده توليدات مناسبي داشته‌ايم که با برطرف شدن برخي موانع کوچک ان‌شاء‌الله هم در کيفيت و هم در کميت و موضوعات و جنس ارائه و محتواي توليدات شاهد رشد چشمگيري خواهيم بود؛ اما آنچه تاکنون توفيق تهيه و بازخوردگيري آن را از مخاطب داشته‌ايم مي‌توان به طراحي زيبا و جذاب نامه‌هاي رهبري براي جوانان اروپا به 5 زبان انگليسي، فرانسوي، اسپانيايي، آلماني و ايتاليايي، بروشورهاي متنوع و محتوايي با موضوعات مختلفي مثل جايگاه زن در اسلام، معرفي مدرسه ناصريه، بروشور مناسبتي ويژه ماه مبارک رمضان و ... اشاره کرد.
برنامه‌هاي در دست اقدام و اهداف پيش روي شما چيست؟
برنامه‌هاي مانند برگزاري نمايشگاهي دوم و مجزا براي استفاده مختص به گردشگران ايراني، افزايش فعالیت‌های قرآني، احياء کتابخانه مدرسه ناصريه با اولويت کتاب‌های زبان خارجي، پژوهش و ترجمه متون و همسو با سؤالات و نيازهاي مخاطبين، طراحي و اهداء مكتوبات با موضوعات اسلامي، تحقيق و چاپ بروشورهاي راهنمايي توضيحي درباره مسجد، مدرسه و معماري اسلامي با سبکي نو، تهيه نرم‌افزارهای تبليغي و آموزشي چندرسانه‌ای جهت تدوين و انتقال تجارب تبليغ در عرصه بین‌الملل، تهيه و ارائه فايل‌هاي چندرسانه‌ای مورد نياز مخاطبين خارجي، برقراري ارتباط مستمر و دائمي با مخاطبان پس از بازگشت به کشورهاي خود به‌وسیله سامانه سياح، راه‌اندازی سايت جديد مدرسه به صورت کارآمد، به روز و جامع، شناسايي و ارتباط مستمر با راهنمايان تور و اقدام براي هماهنگي و اطلاع‌رسانی فعالیت‌های مدرسه و همچنين آموزش به راهنمايان گروه‌ها، افزايش حضور طلاب مسلط به زبان‌هاي خارجي ديگر مثل آلماني، روسي، ژاپني و عربي، حضور طلاب خواهر مسلط به زبان خارجي در امر تبليغ، برگزاري کرسی‌های آزاداندیشی موضوعات کلامي، حقوقي، فقهي، سياسي، تشکيل صفاخانه براي مباحثه بين اديان الهي،راه‌اندازی ايستگاه کودک و نوجوان همسو با فضاي مذهبي، علمي و تاريخي مدرسه در چشم‌انداز تعريف شده‌اند.
گفت و گو: سید امیر حسین ابطحی
